‘We gingen lummelen en Hugo had zijn voetbalpak al aan,’ zei Job (7) terwijl hij de laatste chocoladehagels van zijn bord oplikte. Hij was met onze Joop meegekomen uit school. ‘En toen stond Krijn op het trapje en kon hij de bal over mij heen gooien.’
Joop slikte zijn laatste hap door en draaide opzij naar zijn vriend. ‘En wat gebeurde er met het voetbalpak?’
Eh, niks.
Het voetbalpak had er niks mee te maken, maar het was er wel en Job had het genoemd. Daardoor dacht Joop dat het belangrijk was.
Chekhov’s gun
Dit deed me denken aan de beroemde schrijfwet van Anton Tsjechov, een van de grootste schrijvers aller tijden: een schrijftechniek die ervan uitgaat dat alles wat in je verhaal voorkomt een doel heeft, of terugkomt in je verhaal. Elk element moet noodzakelijk zijn, bijdragen aan het geheel.
Deze wet wordt ook wel ‘Chekhov’s gun’ genoemd. Hoe hij het exact zei, weet ik niet want ik zie allerlei varianten, maar het komt hierop neer:
Schrap alles wat niet relevant is voor je verhaal. Als je in het eerste hoofdstuk vertelt dat er een geladen geweer aan de muur hangt, dan moet dat geweer in het tweede of derde hoofdstuk afgaan. Als er niet mee wordt gevuurd, dan zou het daar niet moeten hangen.
Storytelling
Dit gaat over storytelling, plot opbouwen, en is goed toepasbaar op fictie. Je kunt ermee spelen, bewust details in je verhaal plaatsen, zodat je lezer achteraf denkt: shit, dat had ik kunnen zien aankomen! Tsjechov zelf schreef toneelstukken en was de meester van het korte verhaal.
Maar ook als schrijvers van non-fictie moet je deze wet in je achterhoofd houden, want het gaat ook over kiezen en schrappen zodat er een sterke kern overblijft.
Schrijf je bijvoorbeeld een autobiografisch boek, en zet je daarin je hele jeugd op papier, dan denkt je lezer onbewust: dit is kennelijk belangrijk voor het verdere verhaal, anders was het er wel uitgelaten. Maar soms heeft het geen enkele functie. Soms wil de schrijver het gewoon vertellen, of denkt-ie dat het erin moet omdat het chronologische verhaal compleet zou moeten zijn.
Compleet willen zijn is een enorme valkuil. Ik zie het bij veel schrijvers en ik begrijp het volkomen, maar je lezer wil alleen wat relevant is. Dán wordt het een stuwend en interessant verhaal.
Aan jou als schrijver de schone taak om te kiezen. Dit geldt ook voor informatieve boeken waarin je je kennis overbrengt.
Schrijven is schrappen en schrijven is snappen waar je verhaal precies over gaat. Blijf bij die kern, dan houd je ook je lezer aan boord. Zet ‘m op!
Ook met je boek aan de slag?
Loop je al een tijdje rond met plannen voor een boek, maar komt het maar niet van de grond? Meld je aan voor onze online schrijftraining (eigen tempo) en schrijf het beste boek dat in je botten zit.
En heb je ons gratis ebook Vijf vette valkuilen bij het schrijven van je businessboek al?
