‘Parijzig’: in potlood staat het op de bladmuziek geschreven. ‘Hommage à C. Dalmaine’ speelde ik (Jet) dertig jaar geleden op pianoles.
Mijn lerares, de fantastische Sonja Jansen, kriebelde haar eigen aanwijzingen bij de stukken die ik speelde: ‘rond’, ‘pittig’, ‘minder uitbundig’. En ze tekende van die oogjes boven de noten, ‘let op’, of woeste pijlen. Ook zie ik vrij veel cirkels om crescendo’s en staccato’s die duidelijker mochten.
Dertig jaar later is onze dochter zo oud als ik toen was. Op de piano waarop ik het zelf ook leerde, spelen we nu geregeld samen. Ik heb mijn oude pianoboeken opgegraven en ik vond ook de schriftjes van de muziekschool waarin Sonja mijn huiswerk opschreef.
‘In enen denken, licht, veel kleur, dansend.’
‘Brahms: tegenstemmen goed uitpluizen, tijd nemen en genieten.’
‘Het moet nog 1 stuk worden.’
‘Vooral ’t adagio moet klinken alsof je het ter plekke zit te verzinnen!’
‘Veel klankverschil maken, vertel een verhaal.’
‘Bouw de spanning op.’
Zulke aanwijzingen geven wij als redacteur ook. Schrijvers die ons hun manuscript toevertrouwen, vinden dit soort kreten in de zijlijn, vaak met concrete suggesties erbij. Een muziekstuk is geen manuscript, maar de dynamiek die je er spelend in aanbrengt, wil je ook in je boek. Zodat het klinkt als een klok en je lezer geboeid blijft.
Dat kan op allerlei manieren, bijvoorbeeld door beschrijvende stukken af te wisselen met scènes en dialoog. Of door toegankelijke voorbeelden uit de praktijk te laten volgen op wat zwaardere, theoretische alinea’s. Of schrijf jezelf er af en toe in – je mening, je duiding, waarom dit onderwerp je zo aan het hart gaat -, dat geeft ook een vollere klank.
Ook met tempo kun je spelen: in sommige passages vat je de boel samen, in grote halen met zevenmijlslaarzen aan, en voor andere passages pak je je loep erbij en ga je juist inzoomen.
Klankverschil, daar gaat het om. Sonja had groot gelijk. Als alles hetzelfde klinkt – allemaal FORTE of allemaal pianissimo, alles staccato of juist aan elkaar gepedaald – dan is er niks aan.
Breng dus variatie aan in je tekst. Dat leest en schrijft een stuk fijner.
Ook met je boek aan de slag? Meld je aan voor de online schrijftraining (eigen tempo) en schrijf eindelijk het boek dat al zo lang in je hoofd zit.
En heb je ons gratis ebook Vijf vette valkuilen bij het schrijven van je businessboek al?
